Συνέντευξη Τύπου για την πορεία υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
«Ελλάδα 2.0» από
από τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, Θόδωρο Σκυλακάκη,
τον Υπουργό Επικρατείας, Άκη Σκέρτσο,
τον Υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, Γιάννη Οικονόμου,
τον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού της Κυβέρνησης, Θανάση Κοντογεώργη και
τον Διοικητή της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης, Νίκο Μαντζούφα
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Η Ελλάδα έχει επιδείξει αξιοσημείωτη αντοχή μέσα στην πανδημία και τις κρίσεις που έχει πυροδοτήσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Αντοχή που αναγνωρίζεται από διεθνείς ανεξάρτητους οργανισμούς και από τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Ελλάδα άντεξε και αντέχει χάρη και στην οικονομική πρόοδο που πετύχαμε το προηγούμενο διάστημα και μας έχει προσφέρει πολύτιμους πόρους. Η Ελλάδα δεν άντεξε απλά. Έχει σημειώσει και αξιοσημείωτη ανάκαμψη με εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης. Σημαντικότατο ρόλο σε όλα αυτά έχει διαδραματίσει το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «ΕΛΛΑΔΑ 2.0». Ένα σχέδιο θεμελιώδους οικονομικού, αλλά και κοινωνικού μετασχηματισμού, που επιδρά στην οικονομική δραστηριότητα, αλλά και στις τεχνολογίες, τις συμπεριφορές, τους θεσμούς, στην κουλτούρα και το υπόδειγμα ανάπτυξης συνολικά. Σήμερα, οι αρμόδιοι Υπουργοί, ο κατεξοχήν αρμόδιος, Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, κ. Σκυλακάκης, ο Υπουργός Επικρατείας, κ. Σκέρτσος, ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού της Κυβέρνησης, κ. Κοντογεώργης και ο Διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης, κ. Μαντζούφας, θα μας παρουσιάσουν για την πορεία υλοποίησης του Σχεδίου, όσα έγιναν, όσα αναμένονται να γίνουν το αμέσως επόμενο διάστημα. Ενός Σχεδίου που αλλάζει την Ελλάδα με σημαντικό όφελος για τους πολίτες, την κοινωνία και την Πατρίδα. Το λόγο έχει ο κ. Σκυλακάκης.
Θ. ΣΚΥΛΑΚΑΚΗΣ: Ξεκινώντας, εισαγωγικά, να πω ότι το Ταμείο Ανάκαμψης είναι, όντως, ένα εργαλείο καταλυτικής σημασίας για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, στα επόμενα χρόνια, αλλά και σε ό,τι αφορά στη μακροχρόνια, αναπτυξιακή της προοπτική. Αν αξιοποιηθεί σωστά, όπως έχει σχεδιαστεί, η ελληνική οικονομία θα μπορέσει να περάσει σε ένα άλλο επίπεδο ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας. Κι αυτό, διότι περιλαμβάνει, ταυτόχρονα, πάρα πολλές μεταρρυθμίσεις και πολύ μεγάλες ιδιωτικές και δημόσιες, παραγωγικές και κοινωνικές επενδύσεις, και μία δραστική αλλαγή στον τρόπο οργάνωσης του Κράτους, στην οποία συντείνουν όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις. Η επιτυχία του θα επηρεάσει τη ζωή κάθε Έλληνα και κάθε Ελληνίδας, σε πολλαπλά επίπεδα, για πολλά χρόνια. Δεδομένου ότι μπαίνουμε σε μία έντονη εκλογική περίοδο -πάντα στην Ελλάδα οι εκλογικές περίοδοι είναι έντονες- το σχέδιο πρέπει να κρατηθεί όσο γίνεται εκτός μικροκομματικών αντιπαραθέσεων, να συνεχιστεί η εφαρμογή του με την ένταση που γίνεται τώρα και να μη χαθεί ούτε μία ημέρα στη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου. Προπαντός, να έχουμε όλοι συναίσθηση -ανεξαρτήτως πολιτικής ή κομματικής τοποθέτησης- των δυσκολιών που υπάρχουν για την ομαλή υλοποίηση, οι οποίες θα είναι πολύ μεγαλύτερες, στην επόμενη φάση, καθώς στη θέση των επενδυτικών προγραμμάτων και των μεταρρυθμίσεων που προχωρούν έως τώρα με ταχύτητα, μπαίνει πλέον η ανάγκη ολοκλήρωσης εκατοντάδων διαγωνισμών, που περιλαμβάνει το Σχέδιο, με όλους τους κινδύνους που έχουν οι διαγωνισμοί, για πάσης φύσεως καθυστερήσεις. Θυμίζω -για να μην το ξεχνάμε- ότι μέχρι το 2019, με βάση μια μελέτη που έκανε, τότε, η PwC, ο μέσος χρόνος καθυστέρησης για ένα έργο -όχι ο χρόνος υλοποίησης- ήταν περίπου τέσσερα χρόνια, και μας απομένουν τέσσερα χρόνια για να υλοποιήσουμε, στην ολότητά του, το «Ελλάδα 2.0». Η πρόκληση είναι μεγάλη. Είναι ένα δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο εγχείρημα. Ο στόχος της αποτελεσματικής αξιοποίησης αυτού του πολύτιμου, αναπτυξιακού εργαλείου απαιτεί συνέπεια και σκληρή δουλειά. Και αναλογιζόμενοι την ευθύνη, εντατικοποιούμε την προσπάθειά μας για να τον πετύχουμε. Απόδειξη, η κατάθεση -νωρίτερα από το σχεδιασμό- αυτού του τρίτου αιτήματος πληρωμής σε ό,τι αφορά στα δάνεια. Θα τα εξηγήσω στη συνέχεια. Πριν, όμως, μπω στην αναλυτική περιγραφή των αριθμών, θέλω να δώσω πέντε απλά παραδείγματα για το πώς επηρεάζει την πραγματική ζωή όλων μας ή πώς μπορεί να επηρεάσει το Σχέδιο αυτό, το «Ελλάδα 2.0».
Θα ξεκινήσω από ένα πρόγραμμα που εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης, το Anti-Nero και υλοποιήθηκε, ήδη, το περασμένο καλοκαίρι. Είναι η πρώτη μεγάλη πραγματική παρέμβαση για την προστασία των δασών. Για να έχετε μια αίσθηση, πριν το Anti-Nero, κάθε χρόνο, οι δασικές Υπηρεσίες άνοιγαν 195 χλμ. αντιπυρικές ζώνες (συντήρηση και διάνοιξη) και 2.650 χλμ. δασικών δρόμων (ετήσια συντήρηση). Με το Anti-Nero, φέτος, αντί για 195 χλμ., διανοίξαμε και συντηρήσαμε, αλλά κυρίως διανοίξαμε, 2.000 χλμ. αντιπυρικών ζωνών. Όσα, δηλαδή, γίνονταν επί 10 χρόνια έγιναν σε ένα και 12.600 χλμ. δασικών δρόμων. Προστασία από φωτιά σε περίοδο κλιματικής κρίσης, αυτό είναι το Anti-Nero. Ποιους αφορά; Όλους μας. Δεν ξέρει κανείς πότε και πού μπορεί να χτυπήσει μια πυρκαγιά.
Πάμε σε ένα δεύτερο παράδειγμα από το «Εξοικονομώ». Το τρέχον πρόγραμμα, αφορά 87.000 νοικοκυριά, τα οποία ξεκινούν να κάνουν τις παρεμβάσεις. Τί σημαίνει στην πράξη; Για ένα διαμέρισμα 100 τ.μ., σε μία πολυκατοικία του ’70, για παράδειγμα, με έναν προϋπολογισμό εργασιών 20.000 ευρώ και 11.000 ευρώ επιδότηση, πριν τις παρεμβάσεις το διαμέρισμα αυτό χρειαζόταν για κατανάλωση ενέργειας, θέρμανση, ψύξη και ζεστό νερό 50.000 kwh το χρόνο. Μετά τις παρεμβάσεις, μέσω του «Εξοικονομώ» (θερμομόνωση τοίχων, αντλία θερμότητας, αλουμίνια με ενεργειακά τζάμια, ζεστό νερό με ηλιακό θερμοσίφωνα), από 50.000 kwh θα πέσει στις 10.000-15.000 kwh, ανάλογα με το πόσο καλά θα γίνει η δουλειά. Αντιλαμβάνεστε τη διαφορά για το νοικοκυριό, να πρέπει να καταναλώνει το ¼ της ενέργειας που κατανάλωνε πριν για τον προϋπολογισμό του; Και βέβαια, μετά από αυτό, γίνεται και μηδενική η εκπομπή του διοξειδίου του άνθρακα σε αυτό το νοικοκυριό γι’ αυτές τις ανάγκες.
Τρίτο παράδειγμα: Ψηφιακή Μέριμνα. Με τα Προγράμματα «Ψηφιακή Μέριμνα Ι» και «Ψηφιακή Μέριμνα ΙΙ», επιτρέψαμε σε πάνω από 500.000 μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές και πάνω από 166.000 εκπαιδευτικούς, να προμηθευτούν σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό (tablets, laptops, desktops) για τη δουλειά τους στην εκπαίδευση. Μαθητές, καθηγητές και φοιτητές έχουν τώρα ψηφιακά εργαλεία όλοι και για να εμπλουτίσουν το μάθημά τους στην τάξη και για πρόσβαση σε ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό και για επικοινωνία και μάθημα από απόσταση. Προφανώς, αφορά αυτό τεράστιο αριθμό οικογενειών σε όλη τη χώρα και μάλιστα των περισσότερων ευάλωτων οικογενειών, γιατί αυτές, κατά κύριο λόγο, είχαν ανάγκη αυτή τη βοήθεια.
Πάμε, τώρα, σε ένα παράδειγμα παραγωγικής επένδυσης, η οποία υπεγράφη αυτή την εβδομάδα. Δεν θα πω την εταιρεία, το φαντάζεστε. Πρόκειται για ένα επενδυτικό σχέδιο, ύψους 175 εκατ. ευρώ, από το σκέλος των δανείων. Αφορά σε παραγωγή μπαταριών για αποθήκευση ενέργειας, ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει ως προϊόν σε αυτή την περίοδο. Πού γίνεται; Ανατολική Μακεδονία-Θράκη και δίνει 300 νέες θέσεις εργασίας και πρόσθεση στο ΑΕΠ ποσού, ετήσια, διπλάσιου ή τριπλάσιου από το ύψος της επένδυσης.
Και τελειώνω με τα παραδείγματα, αναφερόμενος σε ένα καινούριο πρόγραμμα, που μπαίνει στο «Σπύρος Δοξιάδης» και συνδέεται με τη μεταρρύθμιση του προσωπικού γιατρού, γιατί όλα αυτά είναι ένα ενιαίο, πολιτικό σχέδιο. Πριν πας για πρώτη φορά στο ραντεβού σου με τον προσωπικό σου γιατρό, θα μπορείς να κάνεις μία εξέταση αίματος (για χοληστερίνη και ζάχαρο), με δαπάνες του «Σπύρος Δοξιάδης», έτσι ώστε όταν θα πας για πρώτη φορά στον προσωπικό γιατρό, στο ραντεβού, να έχεις μια πρώτη εικόνα για το πού βρίσκεται η υγεία σου στο πολύ σημαντικό θέμα που είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα και αυτό να είναι το πρώτο, κατ’ ελάχιστον στοιχείο, με το οποίο θα ξεκινήσει ο φάκελός σου και η σχέση σου με τον οικογενειακό γιατρό. Αυτά, για να έχουμε μια αίσθηση πόσο μας αφορά στην πρακτική ζωή. Είναι πέντε παραδείγματα. Θα μπορούσα να σας πω 105 παραδείγματα, 305 παραδείγματα. Ο αριθμός των έργων είναι τεράστιος.
Πάμε, τώρα, στο ειδησεογραφικό κομμάτι που σας αφορά περισσότερο. Υποβάλλουμε, σήμερα, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το δεύτερο αίτημα πληρωμής από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συνολικού ύψους 3,56 δισ. ευρώ, πόροι που θα εισρεύσουν στα δημόσια Ταμεία νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό. Κι αυτό, γιατί, αφού φέραμε εις πέρας τα ορόσημα -25- που αφορούσαν το δεύτερο αίτημα πληρωμής- φέραμε εις πέρας και 3 ορόσημα για τα δάνεια, που επρόκειτο να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του χρόνου. Συνεπώς, μπορούμε να φέρουμε και ζητάμε νωρίτερα 1,8 δισ. επιπλέον, που αφορούν στα δάνεια. Λογικά αυτά θα τα παίρναμε, εάν τα καταθέταμε με το τρίτο αίτημα πληρωμής κάποια στιγμή έως τα μέσα του επόμενου χρόνου, αντ’ αυτού θα τα πάρουμε μέχρι το τέλος αυτού του χρόνου, κατά πάσα πιθανότητα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό μήνυμα και για τις αγορές και για την ταχύτητα υλοποίησης αυτού του Προγράμματος.
Στα ορόσημα που ολοκληρώσαμε, με επιτυχία, αυτά που εμπίπτουν στη δική μας εποπτική αρμοδιότητα -τα πολλά αφορούν στη δουλειά που κάνει ο Υπουργός Επικρατείας, κ. Σκέρτσος και ο Γενικός Γραμματέας, κ. Κοντογεώργης- ήταν στο σκέλος των επενδύσεων:
-O Ψηφιακός μετασχηματισμός των ΜμΕ – Προσκλήσεις υποβολής προτάσεων.
-Η πρόσκληση υποβολής προτάσεων για ερευνητικά κέντρα.
-Η έναρξη κατασκευαστικών εργασιών στον Ε-65.
-Η δημοσίευση προσκλήσεων υποβολής προτάσεων για τον τομέα της μεταποίησης
-Η δημοσίευση προσκλήσεων υποβολής προτάσεων για βιομηχανικά πάρκα
-Ο οικονομικός μετασχηματισμός στον γεωργικό τομέα
Σε ό,τι αφορά στο σκέλος των δανείων, ολοκληρώσαμε ταχύτερα:
-Τη Σύμβαση για την πλατφόρμα ιδίων κεφαλαίων
-Τη Συμφωνία συνεισφοράς του InvestEU
-Την Υπογραφή Συμβάσεων δανείων ύψους 586,4 εκατ. ευρώ, που έπρεπε να έχουν γίνει μέχρι τέλους του χρόνου και έχουν γίνει (και περισσότερες) μέχρι χθες.
Έτσι, η Ελλάδα είναι μεταξύ των πέντε πρώτων χωρών -τέταρτη, πέμπτη, δεν το ξέρω, εξαρτάται από την Πορτογαλία- που καταθέτει αίτημα εκταμίευσης της δεύτερης πληρωμής από το ΤΑΑ και η πρώτη που καταθέτει αίτημα για την τρίτη πληρωμή, για κομμάτι που ήταν σε τρίτη πληρωμή που αφορά στα δάνεια. Συνυπολογίζοντας την πρώτη πληρωμή και το σημερινό αίτημα, οι πόροι που ήρθαν ή έρχονται, μέχρι τέλος του χρόνου, στη χώρα μας, από αυτό το πολύτιμο χρηματοδοτικό εργαλείο υπερβαίνουν τα 11 δισ. ευρώ. Αντιλαμβάνεστε πόση μεγάλη σημασία έχει αυτό σ’ αυτή την κατ΄ εξοχήν δύσκολη οικονομική και δημοσιονομική συγκυρία.
Να σας θυμίσω ότι χάρη στη διαπραγμάτευση που έκανε η Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, η Ελλάδα έχει κερδίσει τους περισσότερους πόρους, κατά κεφαλήν, στην Ευρώπη από το Ταμείο Ανάκαμψης (20% του ΑΕΠ, έναντι κάτω του 15%, σε σχέση με τα αμέσως επόμενα κράτη). Το «Ελλάδα 2.0» ήταν το δεύτερο Εθνικό Σχέδιο που κατατέθηκε (27.4.2021) στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το τρίτο που έλαβε τη θετική αξιολόγησή της (17.6.2021) και την έγκριση του ECOFIN (13.7.2021). Ήμασταν μεταξύ των πρώτων που υπογράψαμε (21.12.2021) την Επιχειρησιακή Ρύθμιση και η τρίτη (μετά την Ισπανία και τη Γαλλία) που κατέθεσε (29.12.2021) το πρώτο αίτημα πληρωμής. Και να θυμίσω ότι το «Ελλάδα 2.0» έχει εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από την Βουλή των Ελλήνων. Η Επιχειρησιακή Συμφωνία είναι εξαιρετικά λεπτομερής. Περιγράφει που και πώς θα διοχετευτούν τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης. Όποιος αναρωτιέται, δεν έχει παρά να τη διαβάσει, αλλά θέλει κάπως χρόνο και κόπο αυτό. Είναι ένα χρηματοδοτικό εργαλείο που διέπεται από όρους απόλυτης διαφάνειας: Το Σχέδιο, οι αποφάσεις ένταξης, οι προσκλήσεις, οι κανονισμοί, όλα είναι αναρτημένα στο διαδίκτυο, στην ειδικά διαμορφωμένη ιστοσελίδα του Ελλάδα 2.0: https://greece20.gov.gr/
Η ελληνική Κυβέρνηση, μάλιστα, έχει προτείνει να συνεδριάζει (και για λόγους παρακολούθησης από τη Βουλή), τρεις φορές το χρόνο, η αρμόδια Επιτροπή της Βουλής. Θα ζητήσω συνεδρίαση, την πρώτη γι’ αυτό το σκοπό, εντός του Οκτωβρίου. Επιπρόσθετα -θα το αναλύσει ο Διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης, κ. Νίκος Μαντζούφας- έχουμε ένα εξαιρετικά αυστηρό σύστημα ελέγχου και διαχείρισης, το οποίο και εφαρμόζουμε, απαρέγκλιτα.
Σε σχέση με την απορρόφηση πόρων, ως τώρα, η εκταμίευση των πόρων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανέρχεται σε 1,65 δισ. ευρώ και αυτό αφορά, αποκλειστικά, το σκέλος των επιδοτήσεων. Στο σκέλος των επιδοτήσεων έχουμε προσώρας εντάξει 372 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 13,5 δισ. ευρώ. Δεν θα σας περιγράψω, αναλυτικά, τώρα τα έργα. Μερικά να σας τα θυμίσω: «Εξοικονομώ», Αναβαθμίσεις του Δικτύου από τον ΔΕΔΔΗΕ, αυτά είναι τα πρόσφατα. Μικροδορυφόροι, Μητρώο της ΗΔΙΚΑ Α.Ε στον Τομέα της Υγείας και της Κοινωνικής Ασφάλισης (15.195.456 ευρώ), Πανεπιστήμια Αριστείας (194.246.072,52 ευρώ), Δευτερογενής Πρόληψη – Προληπτικά Τεστ κατά του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας, το Πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά» και του Παχέος Εντέρου (153.574.285,16 ευρώ), Χρηματοδότηση της Βασικής Έρευνας – Οριζόντια υποστήριξη όλων των επιστημών (59.059.751,60 ευρώ), Τεχνολογικό Πάρκο «ThessINTEC» στη Θεσσαλονίκη (35.062.000 ευρώ) και πολλά άλλα. Δεν θα σας πω περισσότερα, γιατί νομίζω ότι ο χρόνος σας είναι πολύτιμος.
Πάω, τώρα, στο σκέλος των δανείων, που είναι, τελείως, καινοτόμο εργαλείο. Είμαστε η μόνη χώρα που έχει ένα τέτοιο εργαλείο στην Ευρώπη. Ήταν δική μας πρόταση. Πέρασε μετά από αρκετή διαπραγμάτευση από την Επιτροπή και τα Όργανα και τις άλλες χώρες. Έχουν υποβληθεί (μέχρι χθες) 150 επενδυτικά σχέδια στο σκέλος αυτό των δανείων, με συνολικό προϋπολογισμό 6,82 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 2,83 δισ. ευρώ είναι τα αιτούμενα από τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, 2,45 δισ. ευρώ τα κεφάλαια των τραπεζών και 1,53 δισ. ευρώ καλύπτονται από ίδια κεφάλαια των επενδυτών. Από αυτά τα έργα, ένας σημαντικός αριθμός είναι στο στάδιο της προέγκρισης. Έχουν, ήδη, συμβασιοποιηθεί, και γι’ αυτό και μπορούμε να ζητάμε τα χρήματα από την Ευρώπη, το επόμενο αίτημα πληρωμής, 23 επενδυτικά σχέδια, συνολικού προϋπολογισμού 1,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 650 εκατ. ευρώ χρηματοδοτούνται από πόρους-δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης. Αυτά τα συμβασιοποιημένα -γιατί γι’ αυτά μπορώ να σας δώσω στοιχεία- έχουν μεσοσταθμικό επιτόκιο 0,90% -διότι πολλές επιχειρήσεις δεν ζητούν το 0,35%, ζητούν επιτόκιο αναφοράς (οπότε δεν είναι κρατική ενίσχυση)- και μέση διάρκεια αποπληρωμής περίπου τα 10 έτη.
Τελειώνω με μια φράση: Το «Ελλάδα 2.0» προχωρά. Φέρνει χρήματα και επενδύσεις στη χώρα. Παραμένουμε, παρά τις δυσκολίες που θα γίνονται όλο και μεγαλύτερες, πρωτοπόροι στην Ευρώπη για την εφαρμογή αυτού του Προγράμματος. Και μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον, αλλά χωρίς να ξεχνάμε ότι το μεγαλύτερο μέρος και το δυσκολότερο της δουλειάς είναι μπροστά μας.
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Το λόγο έχει τώρα ο Υπουργός Επικρατείας, κ. Σκέρτσος.
Α. ΣΚΕΡΤΣΟΣ: Καλημέρα και από μένα. Παίρνοντας το νήμα από τον κ. Σκυλακάκη, να πω ότι το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί ένα ανάχωμα απέναντι στη διεθνή οικονομική αβεβαιότητα και ουσιαστικά ένα εργαλείο για να μπορέσουμε να κρατήσουμε σε υψηλό επίπεδο αυτό το αναπτυξιακό momentum, που βλέπουμε ότι έχει η ελληνική οικονομία. Παρουσιάζουμε διπλάσιους ρυθμούς ανάπτυξης από την υπόλοιπη Ευρώπη. Ένα μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον από Έλληνες και ξένους επενδυτές. Συνεπώς, αποτελεί την καλύτερη δυνατή περίπτωση για να μπορέσουμε να κρατήσουμε υψηλά αυτούς τους ρυθμούς ανάπτυξης.
Οι λόγοι που ονομάσαμε το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» είναι δύο:
Ο πρώτος λόγος είναι, διότι πιστεύουμε ότι αναβαθμίζει και καθιστά την Ελλάδα πιο σύγχρονη, πιο ευρωπαϊκή, την Ελλάδα που θέλουμε όλοι. Δημιουργεί μια καλύτερη εκδοχή της χώρας μας. Ταυτόχρονα, είναι ένα σχέδιο πολιτοκεντρικό, που μας αφορά όλους, με βάση και τα παραδείγματα, που πολύ εύγλωττα παρουσίασε ο κ. Σκυλακάκης. Είναι ένα σχέδιο που αναβαθμίζει τις υποδομές της χώρας, τις ψηφιακές υποδομές, τις οδικές υποδομές, το hardware ουσιαστικά της χώρας μας, αλλά είναι ένα δίκτυο που επενδύει και στους ανθρώπους. Επενδύει, επίσης, σε καλύτερες διαδικασίες, σε καλύτερες δημόσιες Υπηρεσίες, σε καλύτερα δημόσια αγαθά. Άρα, αναβαθμίζει και το software της χώρας. Αυτό, όμως, που ξεχωρίζει το Ταμείο Ανάκαμψης και το ελληνικό Σχέδιο από προηγούμενα κοινοτικά προγράμματα, είναι αυτή η σχέση που υπάρχει μεταξύ δημόσιων επενδύσεων -που έχουμε δει στο παρελθόν σε πολλά προγράμματα της κοινότητας να χρηματοδοτούνται- με τις μεταρρυθμίσεις. Η ένταξη μεταρρυθμίσεων στο Εθνικό μας Σχέδιο, συμβάλλει στην καλύτερη απορρόφηση των δημόσιων επενδύσεων, αλλά και στη δημιουργία υψηλότερων πολλαπλασιαστών ως προς το αποτύπωμα που αφήνουν αυτές οι δημόσιες επενδύσεις στο Κράτος, στην οικονομία, στην κοινωνία.
Στο slide που βλέπετε, υπάρχει μια παρουσίαση ως προς τις παραμέτρους που οδήγησαν στη σύνταξη αυτού του σχεδίου. Είναι καλό να θυμίζουμε ότι δεν είναι ένα Σχέδιο, το οποίο δημιουργήθηκε μέσα από μια διαδικασία γραφειοκρατική ή με τη δύναμη της αδράνειας ή του αυτόματου πιλότου. Αντιθέτως, είναι ένα σχέδιο που έχει συμπεριλάβει και έχει ενσωματώσει τις συστάσεις της Έκθεσης της Επιτροπής Πισσαρίδη – θυμίζω ότι είναι μια Έκθεση που έχει συνταχθεί πριν από τρία χρόνια και έδειχνε τον δρόμο για τον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας σε μια πιο παραγωγική, πιο εξωστρεφή, πιο καινοτόμα οικονομία, αλλά και τον μετασχηματισμό της Δημόσιας Διοίκησης – ταυτόχρονα, έχει ενσωματώσει πολλές από τις συστάσεις των ευρωπαϊκών θεσμών, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου, συσχετίζεται, συνδέεται με το Εθνικό Σχέδιο Μεταρρυθμίσεων, με τα ετήσια σχέδια δράσης, τα οποία εγκρίνονται κάθε χρόνο από το Υπουργικό Συμβούλιο και υλοποιούνται από τα αρμόδια Υπουργεία. Αποτελεί επομένως ένα μέρος του συνεκτικού κυβερνητικού σχεδίου, το οποίο υλοποιούμε εδώ και τρία χρόνια και το οποίο φέρνει αυτά τα αποτελέσματα που βλέπουμε στην οικονομία, σε μια περίοδο και σε μια συγκυρία εξαιρετικά αντίξοη στο διεθνές περιβάλλον, όπως γνωρίζουμε.
Στην Ελλάδα, να πούμε ότι στο παρελθόν είχαμε μια μακρά και όχι τόσο καλή εμπειρία ως προς την απορρόφηση των κοινοτικών προγραμμάτων. Έδωσε παραδείγματα ο κ. Σκυλακάκης. Ουσιαστικά είχαμε μια δυσκολία στη απορρόφηση τα πρώτα χρόνια, επιταχύναμε στο τέλος. Έτσι, όμως, χάνονταν οι αρχικές στρατηγικές προτεραιότητες και οι αναπτυξιακοί στόχοι, που τίθονταν στο σχεδιασμό. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί στο Ταμείο Ανάκαμψης. Και δεν μπορεί να συμβεί, διότι έχουμε προδιαγράψει, με πολύ μεγάλη ακρίβεια, τα έργα, τις μεταρρυθμίσεις που συμπεριλαμβάνονται στο σχέδιο αυτό που έχει εγκριθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Άρα, δεν μπορούμε και να αποκλίνουμε εύκολα από αυτό. Υπάρχει μια διαδικασία αναθεώρησης, που θα τη δούμε μέσα στο 2023, με μικρές δυνατότητες αλλαγών. Είναι, όμως, ένα σχέδιο, που, όπως είπαμε, εγκρίθηκε από τα πρώτα, μετ΄ επαίνων. Έχει συμπεριλάβει όλες τις αναπτυξιακές προτεραιότητες και δίνει απαντήσεις σε σημαντικά διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Και γι΄ αυτό θεωρούμε ότι στο τέλος της περιόδου αυτής, θα προσδώσει και στην ελληνική οικονομία μια δυναμική πρόσθετη, τόσο ως προς την μεγέθυνση του ΑΕΠ, όσο και ως προς τη δημιουργία νέων καλύτερα αμειβόμενων θέσεων απασχόλησης.
Η εμπλοκή της Γενικής Γραμματείας Συντονισμού και της Προεδρίας της Κυβέρνησης αφορά, ως προς το Ταμείο Ανάκαμψης, τον συντονισμό των μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνει το σχέδιο αυτό. Να δώσουμε λίγο τη μεγάλη εικόνα ως προς το τι κάνει η Γενική Γραμματεία Συντονισμού σε επιτελικό επίπεδο: Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν νομοθετηθεί, έχουν περάσει από τη Βουλή, οπότε αποτελούν πλέον νόμο του Κράτους, 355 νόμοι. Αυτοί οι νόμοι αποτελούν, σε πολύ μεγάλο βαθμό, μεταρρυθμιστικές πολιτικές. Έχει υλοποιηθεί περισσότερο από το 80% των συστάσεων της Επιτροπής Πισσαρίδη -κάποιες από αυτές συμπεριλαμβάνονται και στο Σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Έχουν οδηγήσει αυτοί οι νόμοι, στις έντεκα συνεχείς θετικές αξιολογήσεις που έχουμε λάβει από τους θεσμούς, στο πλαίσιο της Ενισχυμένης Εποπτείας, η οποία έλαβε τέλος μετά από 12 χρόνια, τον περασμένο Αύγουστο. Χάρη σε αυτές τις θετικές αξιολογήσεις, 4,5 δισ. ευρώ εκταμιεύθηκαν και στήριξαν τα δημόσια έσοδα, τα προηγούμενα χρόνια, σε μια πολύ δύσκολη περίοδο πανδημίας. Και ταυτόχρονα, υλοποιούνται 70 έργα τεχνικής βοήθειας για νέες μεταρρυθμίσεις, γιατί γνωρίζουμε ότι η προσπάθεια δεν τελειώνει εδώ. Η ελληνική οικονομία, η ελληνική Δημόσια Διοίκηση πρέπει να συγκλίνει, επί της ουσίας, με την ευρωπαϊκή οικονομία, με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και το Ταμείο Ανάκαμψης. Το εθνικό μας σχέδιο «Ελλάδα 2.0» έχει αυτό ως στόχο.
Αυτό που θα ήθελα να πω εδώ, ως προς τις μεταρρυθμίσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι ότι συμπεριλαμβάνονται 68 μεταρρυθμίσεις σε τέσσερις πυλώνες. Οι πυλώνες είναι η «Πράσινη Μετάβαση», ο «Ψηφιακός Μετασχηματισμός», η «Απασχόληση», η «Αγορά Εργασίας», οι «Δεξιότητες», η «Κοινωνική Συνοχή» και οι ιδιωτικές επενδύσεις και ο μετασχηματισμός της οικονομίας, με μεγαλύτερη βαρύτητα στον τελευταίο άξονα των ιδιωτικών επενδύσεων και της οικονομίας που, όμως τα αποτελέσματα που φέρνει αυτή η πολιτική, μπορούν να ενισχύσουν και το κοινωνικό κράτος.
Ως προς τις ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις, να πούμε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης δημιουργεί τις δυνατότητες να απορροφήσουμε καλύτερα τις δημόσιες επενδύσεις που γίνονται μέσα από ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο. Να δώσουμε παραδείγματα.
Με το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο και τη μεταρρύθμιση που έχει ψηφιστεί για την εγκατάσταση της λειτουργίας φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων, αποδεσμεύονται πόροι 665 εκατ. ευρώ για την ηλεκτροκίνηση στη χώρα μας.
Με τη μεταρρύθμιση στη διαχείριση των αποβλήτων, αποδεσμεύονται 285 εκατ. ευρώ, που πηγαίνουν να στηρίξουν Δήμους, για να κάνουν καλύτερη διαχείριση των απορριμμάτων τους.
Με τη νέα στρατηγική για τις δεξιότητες και για τη δια βίου μάθηση, έχουμε πάνω από μισό δισ. εκατομμύρια ευρώ. Για τη ψηφιοποίηση του πρώην ΟΑΕΔ, νυν Δ.ΥΠ.Α, τον εκσυγχρονισμό αυτής της Υπηρεσίας και τη δημιουργία νέων σύγχρονων προγραμμάτων Κατάρτισης για το ανθρώπινο δυναμικό, ώστε να μπορούν να καλύπτουν τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, ένα μείζον ζήτημα σε περιβάλλον ενεργειακής κρίσης, έχουμε κάνει παρεμβάσεις που οδηγούν σε καλύτερη απορρόφηση στα προγράμματα του «Εξοικονομώ κατ΄ οίκον», αλλά και του «Εξοικονομώ» στο Δημόσιο, ύψους συνολικά 3 δισ. ευρώ.
Αντίστοιχα, με την οργανωτική μεταρρύθμιση που πέρασε πριν από λίγες μέρες στον ΟΣΕ και στην ΕΡΓΟΣΕ, δίνουμε τη δυνατότητα να υλοποιηθεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα σιδηροδρόμων που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, τις τελευταίες πολλές δεκαετίες, ώστε να μπορέσει να διασυνδεθεί η χώρα μας με τις αγορές της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης και να λειτουργήσει ως ένας εμπορικός κόμβος, που να συνδέει την Ανατολική, την Αφρική, με την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Επίσης, μέσα από τη μεταρρύθμιση για τον προσωπικό βοηθό στα άτομα με αναπηρία, αλλά και τις ευρύτερες δράσεις που εντάσσονται στην εθνική στρατηγική για τα άτομα με αναπηρία, ξεκλειδώνονται επενδύσεις που οδηγούν στον ψηφιακό μετασχηματισμό των διαδικασιών για την ταυτοποίηση των ατόμων με αναπηρία.
Αυτά θα ήθελα να σας πω και να κλείσω, λέγοντας ότι το Ταμείο Ανάκαμψης και το Σχέδιο «Ελλάδα 2.0» είναι ένα Σχέδιο πολιτοκεντρικό. Μας αφορά όλους. Όλοι κερδίζουμε από αυτό και έχει ως στόχο να έχουμε, μετά από τέσσερα-πέντε χρόνια, μια καλύτερη χώρα, η οποία θα συγκλίνει με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Ευχαριστώ πολύ.
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Ευχαριστούμε πολύ κ. Υπουργέ. Περνάμε τώρα στον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού της Κυβέρνησης, κ. Κοντογεώργη.
Θ. ΚΟΝΤΟΓΕΩΡΓΗΣ: Καλημέρα σας. Ο επιτελικός σχεδιασμός, κατά τη διαδικασία διαμόρφωσης του Εθνικού Σχεδίου Ελλάδα 2.0, όπως παρουσιάστηκε και από τον Υπουργό, κ. Σκέρτσο, είναι μέρος μιας συνολικότερης αντίληψης για τις μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η κοινωνία και η οικονομία. Στην αρχή της θητείας μας, καταρτίσαμε το Εθνικό Σχέδιο Μεταρρυθμίσεων, δικής μας ιδιοκτησίας, που διαπερνά το σύνολο των τομέων της δημόσιας πολιτικής. Ό,τι βλέπετε σήμερα, συνδέεται με αυτό το σχέδιο, συνέχεται και σε ένα μεγάλο βαθμό με ό,τι έχουμε καταφέρει μέχρι τώρα, είναι αποτέλεσμα αυτού του επιτελικού σχεδιασμού, προκειμένου να έχουμε ολοκληρωμένες δέσμες πολιτικών για τα θέματα που αφορούν τους πολίτες.
Παρά την πανδημία και τις πολλαπλές κρίσεις, θα έλεγα ότι ο ρυθμός υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων δεν ανασχέθηκε. Ειδικά, φέρνω παράδειγμα τις ψηφιακές, που μέσα στην πανδημία επιταχύνθηκαν. Όμως, η δική μας δουλειά, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ουσιαστικά να εξασφαλίσουμε τη συνεργασία των συναρμόδιων Υπουργείων και την έγκαιρη ολοκλήρωση των 37 έως τώρα οροσήμων. Στόχος μας, η παραγωγική συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κυρίως η επίτευξη όσο το δυνατόν καλύτερων και ποιοτικότερων διατηρήσιμων μεταρρυθμίσεων. Άλλωστε, η ένταξή τους στο Εθνικό Σχέδιο αποτελεί μια αυτοδέσμευση της ελληνικής Δημοκρατίας για την υλοποίηση αυτών. Μια υλοποίηση που, όπως σωστά είπε ο Υπουργός κ. Σκυλακάκης, δεν υπόκειται σε πολιτικές σκοπιμότητες, αλλά ανταποκρίνεται σε εθνικές αναγκαιότητες. Δική μας επιδίωξη στην Προεδρία της Κυβέρνησης είναι, η εξασφάλιση της απαραίτητης θεσμικής μνήμης για τη συνέχεια της λειτουργίας του πυρήνα της διοίκησης, ειδικά ως προς τις μεταρρυθμίσεις, αφού πέραν της πολιτικής ηγεσίας των υπουργείων και των συνεργατών, τους οποίους θα ήθελα και εγώ να ευχαριστήσω για την εντατική δουλειά, καθοριστικό ρόλο έχουν τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης. Γιατί αυτοί έχουν επιφορτιστεί με το ρόλο να βοηθήσουν ουσιαστικά, στην υλοποίηση, στην αξιολόγηση και πιθανά και στον ανασχεδιασμό κάποιων μεταρρυθμιστικών πολιτικών. Και γι΄ αυτήν τη Δημόσια Διοίκηση, αναπτύξαμε από την αρχή ένα πλέγμα υποστηρικτικών παρεμβάσεων που έχει ενταχθεί και στο Ταμείο Ανάκαμψης. Ενδεικτικά αναφέρω την -για πρώτη φορά- πρόσθετη αμοιβή για τους υπαλλήλους που συμμετέχουν στην επίτευξη των στόχων του ΤΑΑ και των Ετήσιων Σχεδίων Δράσης των Υπουργείων. Βέβαια, όλα αυτά δεν θα μπορούσαν να γίνουν, αν τα προηγούμενα τρία χρόνια δεν είχαμε προχωρήσει σε Ψηφιακά Οργανογράμματα, σε Περιγράμματα Θέσεων Εργασίας, στο νέο κλαδολόγιο, και βέβαια στο Ενιαίο Πλαίσιο Δεξιοτήτων και στο Δημόσιο, που θα υλοποιηθεί για 250.000 δημοσίους υπαλλήλους.
Πίσω από το ψηφιακό άλμα της δημόσιας διοίκησης με απτά αποτελέσματα στην καθημερινότητα των πολιτών, συντελείται ένας αναλυτικός σχεδιασμός που έχει να κάνει με την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση που θα έρθει το επόμενο διάστημα στη Βουλή. Αυτή αφορά την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων σε επίπεδο κεντρικής Κυβέρνησης, αλλά και Αυτοδιοίκησης, όπου σε συνδυασμό με το μητρώο διαδικασιών, αλλά και με την υλοποίηση του εθνικού προγράμματος απλούστευσης των διαδικασιών, ο κάθε υπάλληλος θα γνωρίζει τι κάνει, αλλά και ο πολίτης πού μπορεί να απευθυνθεί. Ταυτόχρονα, υλοποιούμε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης Κατά της Διαφθοράς για την καταπολέμηση αυτών των φαινομένων. Ενισχύουμε την ακεραιότητα στη Δημόσια Διοίκηση, εφαρμόζουμε καθολικά το σύστημα εσωτερικού ελέγχου, ενώ το επόμενο διάστημα θα κατατεθεί στη Βουλή και ο νέος νόμος για το πόθεν έσχες. Δημιουργούμε ένα κράτος αποτελεσματικό, διαφανές, φιλικό στον πολίτη, δικαιότερο.
Μιλώντας για τη Δικαιοσύνη, θα ήθελα να αναφερθώ εν τάχει στην πολυεπίπεδη μεταρρύθμιση που υποστηρίζεται από το ΤΑΑ – καθώς για τις κτιριακές υποδομές έγινε μια αναφορά από τον κ. Σκυλακάκη. Θα αναφερθώ στο πως η μεταρρυθμιστική παρέμβαση επηρεάζει το νόημα και την ουσία της απονομής δικαιοσύνης. Θα έχουμε σε λίγο καιρό το νέο Δικαστικό Χάρτη, δηλαδή την αποτύπωση και ανακατανομή υπηρεσιών, υποδομών και πόρων του συστήματος, προς όφελος του πολίτη επί τη βάσει αξιόπιστων δεδομένων. Γι΄ αυτό άλλωστε φροντίσαμε το προηγούμενο διάστημα να προχωρήσουμε στην ίδρυση και λειτουργία Ειδικής Υπηρεσίας για τη συλλογή και την επεξεργασία δεδομένων από τα δικαστήρια της χώρας.
Και βέβαια η Ψηφιακή Δικαιοσύνη βοηθάει στην ενίσχυση του θεσμού, με την οριζόντια Ψηφιακή Στρατηγική. Ταυτόχρονα, οι δικαστικές υπηρεσίες ενισχύονται με τη Σχολή Δικαστικών Υπαλλήλων, με υποστήριξη του νέου κλάδου της Δικαστικής Αστυνομίας, όπως βέβαια και με τις αλλαγές στην εξέλιξη των Δικαστών μέσα από την επιμόρφωσή τους. Μεταρρυθμίσεις πολλές στον τομέα της Εργασίας, που ενισχύουν την ποιοτική απασχόληση και προστατεύουν τα δικαιώματα. Το πλαίσιο της ανεργίας, όπως βλέπετε, αντιμετωπίζεται με μια νέα οπτική να μετατραπεί ουσιαστικά σε πλαίσιο υποστήριξης της απασχόλησης. Η νέα Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης εγκαθιστά μια νέα σχέση με τον άνεργο, αλλά νομίζω θεμελιώνει και τη δική της θέση στην αγορά εργασίας. Ταυτόχρονα αναπτύσσουμε μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, κυρίως για ομάδες (όπως οι νέοι και οι γυναίκες) και για περιοχές με πολύ υψηλά ποσοστά ανεργίας. Η συμμετοχή στην εργασία, ιδίως των γυναικών, περνά και μέσα από την υποστήριξη της οικογένειας. Εκτός από την άδεια πατρότητας, ένα πλέγμα μέτρων έχει θεσπιστεί που περιλαμβάνει το διευρυμένο σχολικό ωράριο ως τις 17:30, τις νταντάδες της γειτονιάς, θεσμός που αρχίζει σταδιακά να λειτουργεί, και βέβαια έχουμε και τους βρεφονηπιακούς σταθμούς μέσα σε μεγάλες επιχειρήσεις, που υλοποιούνται με την υποστήριξη του Ταμείου. Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη ατομικών δεξιοτήτων διαπνέει τις περισσότερες πολιτικές απασχόλησης, συνδέεται με τη νέα στρατηγική για την επαγγελματική εκπαίδευση, κατάρτιση και τη δια βίου μάθηση και αφορά χιλιάδες ανέργους και ακόμα περισσότερους εργαζόμενους, μεταρρυθμίσεις ενταγμένες στο ΤΑΑ.
Σχεδιάζοντας για την Ανθεκτικότητα της κοινωνίας και της οικονομίας, υλοποιείται μία από τις πρώτες και βασικές δεσμεύσεις του Πρωθυπουργού: Η επένδυση σε μία ανάπτυξη που αφορά όλους και δεν αφήνει κανέναν πίσω. Χωρίς να αναφερθώ σε όλο το εύρος των μεταρρυθμιστικών πολιτικών στην Παιδεία και την Υγεία, επικεντρώνομαι, στις πολιτικές στήριξης των κοινωνικά πιο ευάλωτων, αφού πλέον με την υποστήριξη του ΤΑΑ δημιουργείται πλαίσιο κοινωνικής μέριμνας για πολυπληθείς ομάδες που διαχρονικά, για διάφορους λόγους, αφήνονταν πίσω, όπως τα Άτομα με Αναπηρία, οι γυναίκες, τα παιδιά, οι ΛΟΑΤΚΙ+ και οι Ρομά.
Στο πλαίσιο του ΤΑΑ, έχουν ενταχθεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την εργασία, που αποτελεί βασικό πυλώνα της κοινωνικής ένταξης ατόμων που υφίστανται πολλαπλό αποκλεισμό. Ταυτόχρονα, ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή του ΤΑΑ στην εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ, με εμβληματική τη στροφή υπέρ της ανεξάρτητης διαβίωσης των ΑμεΑ και της υποστήριξης των οικογενειών τους. Η μεταρρύθμιση του Προσωπικού Βοηθού, εντάχθηκε στο ΤΑΑ και ξεκινά η πιλοτική εφαρμογή του. Επίσης προσπαθούμε να ελαχιστοποιήσουμε την ταλαιπωρία των ατόμων με αναπηρία και με τις νέες ψηφιακές υπηρεσίες, την αναβάθμιση των ΚΕΠΑ, καθώς και με την αυτονόητη κατάργηση της επανεξέτασης για κάποιες παθήσεις που είναι μη αναστρέψιμες.
Δεν θα παραλείψω να αναφερθώ στις σημαντικές πολιτικές για το Παιδί, βασική προτεραιότητα για την Κυβέρνηση. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν ταυτόχρονα 2 Εθνικά Σχέδια Δράσης, με πλήθος θεσμικών μεταρρυθμίσεων και μέσα στο ΤΑΑ. Μεταξύ άλλων μεταρρυθμίσεις για την αναδοχή και υιοθεσία ,τη γνωστική ανάπτυξη των νηπίων, την επαγγελματική αναδοχή και την υποστηριζόμενη ανεξάρτητη διαβίωση και φυσικά την αποϊδρυματοποίηση.
Κλείνω, λέγοντας ότι οι κρίσεις τόνισαν περαιτέρω την ανάγκη για θεσμική ανασυγκρότηση, εκσυγχρονισμό, κοινωνική συνοχή και Δικαιοσύνη για ανθεκτικότητα, πραγματική προστασία, ισότητα και επάρκεια του κοινωνικού κράτους. Αυτές είναι προτεραιότητες στις οποίες η Κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη καθώς αποτελούν αλάνθαστους δείκτες μιας δίκαιης και δημοκρατικής κοινωνίας. Βέβαια, πρόκειται για μια αποστολή που δεν μπορεί να περιοριστεί εντός ενός χρηματοδοτικού εργαλείου και μίας κυβερνητικής θητείας. Θα πρέπει, όμως, να μπουν οι βάσεις για ένα μετασχηματισμό που είναι απαραίτητος. Σας ευχαριστώ πολύ.
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Ολοκληρώνουμε τις εισηγήσεις με τον Διοικητή της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης, κ. Μαντζούφα.
Ν. ΜΑΝΤΖΟΥΦΑΣ: Ευχαριστώ πολύ. Καλημέρα και από πλευράς μου. Αναφέρθηκε λίγο πριν ότι η Ελλάδα, σε αυτό το δεύτερο αίτημα πληρωμής, διεκδικεί και επιπλέον 1,8 δισεκατομμύρια από το δανειακό σκέλος, το οποίο, αρχικώς, ήταν προγραμματισμένο να γίνει στο επόμενο αίτημα πληρωμής, αρκετούς μήνες αργότερα. Τα τρία βασικά ορόσημα, τα οποία είχαν οριοθετηθεί και θα οδηγούσαν στην εκταμίευση του ποσού των 1,8 δισ. ήταν τα ακόλουθα:
Το πρώτο αφορούσε την έναρξη της διαδικασίας των διαγωνισμών του Equity platform, το οποίο, ουσιαστικά, αφορά επενδύσεις συμμετοχής σε καινοτόμες επιχειρήσεις. Αυτό είναι ένα πρόγραμμα 500 εκατομμυρίων.
Το δεύτερο που ήταν προϋπόθεση, ήταν η υπογραφή της επιχειρησιακής συμφωνίας μεταξύ Υπουργείου Οικονομικών και Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ύψους 500 εκατομμυρίων για την εθνική συμμετοχή στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα InvestEU.
Και το τρίτο ορόσημο αφορούσε από το δανειακό σκέλος των 11,7 δισεκατομμυρίων, που διαχειρίζεται το τραπεζικό σύστημα υπό την εποπτεία μας, να έχουν υπογραφεί δανειακές συμβάσεις, ύψους 586 εκατομμυρίων.
Αυτά, λοιπόν, τα τρία ορόσημα είχαν οριοθετηθεί ότι θα εκπληρωθούν στο επόμενο αίτημα πληρωμής – αυτή ήταν και είναι η συμφωνία η οποία υπήρχε. Και γιατί τότε; Γιατί και τα τρία είναι πάρα πολύ τεχνικά και πάρα πολύ πολύπλοκα. Ξεκινάω, λοιπόν, από το κομμάτι του Equity.
Ολοκληρώσαμε λεπτομερή διαδικασία συνεργασίας με την Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων και αυτή τη στιγμή έχουν βγει στο αέρα δύο προγράμματα: Το Innovate Now 100 εκατομμυρίων και το Q Equity. Προγράμματα στα οποία απαιτούνται οι fund managers να προσθέσουν ισόποσο ποσό. Άρα, ένα συνολικό πορτφόλιο του 1 δισ. για να επενδύσουν σε μετοχικό επίπεδο ή σε οιονεί μετοχικό επίπεδο σε καινοτόμες startup εταιρείες, αλλά και σε scaling up εταιρείες, οι οποίες χρειάζονται μετοχική συμμετοχή, προκειμένου να αναπτυχθούν και να αναπτύξουν αυτές τις δράσεις τους. Η Ελλάδα έχει πλήθος τέτοιων παραδειγμάτων ήδη, αλλά και πλήθος δυνατοτήτων να αξιοποιήσει αυτή ακριβώς τη χρηματοδότηση. Άρα, λοιπόν, ήταν μία απαίτηση, η οποία εμπεριείχε πάρα πολύ λεπτομερή δουλειά, προκειμένου τα προγράμματα να βγουν με τον σωστό τρόπο, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και να βρουν ανταπόκριση και από την αγορά. Και τα δύο προγράμματα, λοιπόν, είναι πλέον στον αέρα, αρκετούς μήνες νωρίτερα απ’ ό,τι αρχικώς είχε συμφωνηθεί. Το πρόγραμμα αυτό, που θα επενδύσει, όπως ανέφερα πριν, 1 δισ., θα αφορά τουλάχιστον διακόσιες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Είναι ένα πρόγραμμα το οποίο στοχεύει στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που τόσο ανάγκη έχουν αυτή την ενίσχυση, προκειμένου να ξεκινήσουν ή να μεγαλώσουν τη δραστηριότητά τους.
Το δεύτερο αφορούσε το εθνικό σκέλος του ευρωπαϊκού προγράμματος InvestEU, το οποίο είναι ένα εγγυοδοτικό πρόγραμμα 500 εκατομμυρίων. Ολοκληρώθηκε η λεπτομερής διαπραγμάτευση και η υπογραφή της επιχειρησιακής σύμβασης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή – ξανά- νωρίτερα απ’ ό,τι αρχικώς είχε προγραμματιστεί. Και θα έχουμε δύο εταίρους, οι οποίοι θα έχουν τη συνολική διαχείριση, που είναι η Ευρωπαϊκή τράπεζα Επενδύσεων και η EBRD η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Αυτά έχουν συμβεί και το επόμενο διάστημα αυτά θα βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Με αυτό το πρόγραμμα των 500 εκατομμυρίων εγγυοδοτικού, υπό την σκέπη του ευρωπαϊκού αντίστοιχου προγράμματος, η πρόβλεψη είναι ότι θα κινητοποιηθούν, μέσω των εμπορικών τραπεζών, δανειοδοτήσεις 2,5 δισεκατομμυρίων ή και περισσότερα δανειακών συμβάσεων. Ξανά, και αυτό το πρόγραμμα αφορά αποκλειστικά μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δίνοντας, ουσιαστικά, ευνοϊκότερους όρους σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες το χρειάζονται.
Δύο, λοιπόν, προγράμματα πάρα πολύ στοχευμένα, τα οποία στο σύνολό τους αφορούν αποκλειστικά μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα οποία τα πέτυχαμε νωρίτερα απ’ ό,τι αρχικά είχε προβλεφθεί.
Το τρίτο, το οποίο επιτεύχθηκε κι αυτό μήνες νωρίτερα απ’ ό,τι αρχικά ήταν η συμφωνία, ήταν το τραπεζικό σύστημα. Να οργανώσουμε ένα ολόκληρο πλαίσιο λειτουργίας του δανειακού σκέλους των 11,7 δισεκατομμυρίων, σε συνεργασία με το τραπεζικό σύστημα και να υπογραφούν 586 εκατομμύρια δανειακές συμβάσεις. Έως σήμερα, ανέφερε ο Υπουργός, ο κ. Σκυλακάκης, έχουν υπογραφεί 650 εκατομμύρια. Άρα, έχουμε υπερβεί τον στόχο και σε ποσοτικό επίπεδο, αλλά και σε χρονικό. Πράγμα το οποίο δείχνει ότι υπάρχει μία αγορά, η οποία πραγματικά λειτουργεί, υπάρχει ένα τραπεζικό σύστημα, το οποίο ανταποκρίνεται. Και αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο μήνυμα στο αν η ελληνική οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. Και είναι πραγματικές ενδείξεις αυτές, όχι θεωρητικές.
Το συγκεκριμένο Πρόγραμμα των 11,7 δισεκατομμυρίων που αφορά το δανειακό σκέλος και επιτεύχθηκε, όπως είπα νωρίτερα, υλοποιείται μέσω οκτώ τραπεζών. Έχουμε τέσσερις εμπορικές συστημικές τράπεζες, δύο μη συστημικές και δύο διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η EBRD. Επομένως, οποιοσδήποτε δυνητικός δανειολήπτης έχει οκτώ τράπεζες –μεγαλύτερου, μικρότερου επιπέδου– να απευθυνθεί και να ανταποκριθούν για την ανάγκη του. Αυτό είναι πάρα πολύ βασικό γιατί έχει έτσι αυξηθεί και ο ανταγωνισμός, ο οποίος υπάρχει και που συνολικότερα βοηθάει και στην επιτάχυνση και στην επίτευξη και καλύτερων επιτοκίων. Και οι οκτώ τράπεζες και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η EBRD ουσιαστικά απευθύνονται στους τελικούς δικαιούχους. Και με αυτό τον τρόπο έχουμε αύξηση δυνάμεων και δεδομένου ότι έχουμε και δύο IFI, διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς οι οποίοι προσθέτουν χρηματοδότηση και με δικά τους κεφάλαια, άρα, έχουμε και εισροή κεφαλαίου εκτός του ελληνικού πλαισίου.
Να σημειώσω κλείνοντας και να περάσω στο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου, το οποίο έχει μια αξία να αναφερθεί, το συγκεκριμένο Πρόγραμμα είναι ένα πρόγραμμα το οποίο έχει πάρα πολύ αυστηρές προϋποθέσεις. Αναφέρομαι στο δανειακό σκέλος. Και έχει αυστηρές προϋποθέσεις γιατί εμείς, σαν χώρα, αυτά τα χρήματα τα οποία τα έχουμε δανειστεί με πολύ χαμηλό επιτόκιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να τα επιστρέψουμε. Επομένως, πρέπει να έχουμε τη μέγιστη πρόνοια, ώστε τα χρήματα αυτά να πάνε σε επιχειρήσεις οι οποίες ουσιαστικά θα επενδύσουν, θα είναι βιώσιμες οι επενδύσεις και ότι τέλος θα προσθέσουν στην ελληνική οικονομία και τα χρήματα θα αποπληρωθούν όπως θα πρέπει να κάνει ένα υγιές επιχειρηματικό σχέδιο σε κάθε περίπτωση. Χαρακτηριστικά να πω ότι μία από τις απαιτήσεις οι οποίες υπάρχουν είναι ότι οποιαδήποτε τράπεζα για να λάβει την επόμενη χρηματοδότηση – δίνουμε κατά 200 εκατομμύρια τις χρηματοδοτήσεις στις τράπεζες – και στη βάση επίτευξης διαφόρων στόχων τους παίρνουν την επόμενη – μεταξύ άλλων, είναι να έχουν συγκεκριμένη στόχευση σε ψηφιακές επενδύσεις, συγκεκριμένη στόχευση σε κλιματικές επενδύσεις- μεταξύ άλλων λοιπόν, είναι, όμως, να έχουν ένα πάρα πολύ χαμηλό, χαμηλότερο από αυτό το οποίο υπάρχει στο ελληνικό σύστημα ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αυτό, λοιπόν, ενισχύει την ασφάλεια ότι τελικώς θα οδηγηθούν αυτά τα χρήματα σε υγιείς επιχειρήσεις, σε υγιή επιχειρηματικά σχέδια όλων των ειδών των επιχειρήσεων –μικρές, μεσαίες, μεγάλες– αλλά επιμένω και τονίζω υγιή, βιώσιμα μακροπρόθεσμα και αυτό εν τέλει έχει σημασία και για τους εργαζόμενους και για την ίδια ανάπτυξη, όχι μόνο για να επιστραφούν τα χρήματα. Αυτό, λοιπόν, είναι μία απαίτηση πάρα πολύ χαμηλών μη εξυπηρετούμενων δανείων. Όλο αυτό, λοιπόν, αυτή τη στιγμή έχει οδηγήσει και σε ένα πλαίσιο ελέγχου το οποίο έχει τις κατάλληλες δικλείδες.
Σημειώνω ξανά: Στο συγκεκριμένο Πρόγραμμα έχει θεσπιστεί σε πλήρη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ένας ελεγκτικός μηχανισμός ο οποίος έχει πολλά επίπεδα ελέγχου. Κάθε επένδυση η οποία υλοποιείται κρίνεται από ανεξάρτητο ορκωτό ελεγκτή, ο οποίος είναι σε ένα μητρώο ορκωτών ελεγκτών με πολύ αυστηρές προϋποθέσεις οι οποίες έχουν τεθεί περί επίτευξης όλων των στόχων τους οποίους θα πρέπει να τηρεί. Περί θέματος κρατικών ενισχύσεων, περί θέματος επιλεξιμότητας, περί μη διπλής χρηματοδότησης και μία σειρά άλλων κανονιστικών και ουσιαστικών παραμέτρων τα οποία θα πρέπει να πληρούν αυτά τα δάνεια. Επίσης, στα δάνεια αυτά έχουμε πλήρη έλεγχο από την Ε.Δ.ΕΛ., που είναι η διαχειριστική Αρχή η οποία ολοκληρώνει αυτές τις ώρες τον αντίστοιχο έλεγχο, ώστε να διασφαλιστεί ότι είναι ένα σύστημα το οποίο παράγει αξία με όρους αγοράς και να σημειώσω χωρίς καμία εμπλοκή, συμμετοχή οποιουδήποτε στελέχους της Κυβέρνησης στην επιχειρηματική απόφαση.
Και μία μικρή σημείωση πάνω σε αυτό: Ναι, έχουμε ορίσει τομείς επιλεξιμότητας. Έχουμε ορίσει το σύστημα διοίκησης. Έχουμε ορίσει πού θέλουμε αυτές οι επενδύσεις να πάνε. Χαρακτηριστικά έχουμε ορίσει, μεταξύ άλλων, και τον τομέα της εξωστρέφειας. Θέλουμε να χρηματοδοτηθούν εξωστρεφείς εταιρείες οι οποίες εξάγουν και παράγουν περαιτέρω προστιθέμενη αξία στην Ελλάδα. Ορίστηκαν πολύ λεπτομερώς οι επιλεξιμότητες. Άρα, ορίσαμε το ρυθμιστικό πλαίσιο και από εκεί πέρα, αφήνουμε την αγορά να λειτουργήσει με τους όρους της αγοράς. Καμία, λοιπόν, παρέμβαση στο εμένα μου αρέσει, δεν μου αρέσει αυτή η επένδυση ή εγώ πιέζω ή δεν πιέζω σε οποιοδήποτε πλαίσιο. Και αυτό τηρείται απαρέγκλιτα.
Είμαστε, λοιπόν, σε αυτό το σημείο και ολοκληρώνοντας να κάνω μια μικρή αναφορά στο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου, το οποίο έχει στηθεί.
Ξέρετε, όσοι λιγότερο ή περισσότερο έχετε μία εικόνα ελεγκτικών διαδικασιών αυτό είναι πάντα –δεν θα πω την αγγλική έκφραση– αλλά αυτό πάντα είναι κάτι το οποίο είναι ένα βάσανο. Και είναι ένα βάσανο το οποίο πρέπει να συνδυάζει αυστηρούς ελέγχους, διαφάνεια, φερεγγυότητα και αναγνώριση όλης της διαδρομής και ταυτόχρονα μη φέροντας καθυστέρηση. Είναι ένας συνδυασμός ο οποίος δεν είναι πάρα πολύ εύκολος. Μπορεί να κάνεις άπειρους ελέγχους και το τέλος να μην γίνεται τίποτα. Είναι ένας συνδυασμός ο οποίος πρέπει να επιτευχθεί. Νομίζω ότι αυτό τον συνδυασμό τον έχουμε επιτύχει.
Σημειώνω, λοιπόν, το εξής ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός, μέσα στον οποίο κινείται το Ταμείο Ανάκαμψης, έχει θεσπίσει ένα πολύ απαιτητικό σύστημα διασφάλισης και ελέγχου, το οποίο ουσιαστικά τι θέλει να πει; Θέλω να διασφαλιστεί ότι τηρούνται όλες προϋποθέσεις της καλής ροής των χρημάτων. Έχουμε αποφυγή απάτης, αποφυγή διαφθοράς, σύγκρουση συμφερόντων. Τα χρήματα πηγαίνανε για τον σκοπό για τον οποίο προορίζονταν και άρα ο Ευρωπαίος φορολογούμενος, ο Έλληνας φορολογούμενος, όλοι αισθανόμαστε ότι τα λεφτά πιάνουν ακριβώς τόπο. Είναι ένα πάρα πολύ απαιτητικό σύστημα το οποίο έχει θεσπιστεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Ελληνική Κυβέρνηση πάνω σε αυτό έχει πλήρως ανταποκριθεί. Επομένως, αυτή τη στιγμή έχουμε θεσπίσει ένα απολύτως συνεκτικό, αποδοτικό και αποτελεσματικό – τονίζω αυτό τον συνδυασμό, δεν είναι δεδομένος– σύστημα διαχείρισης ελέγχου, ο οποίος τον λέμε εμείς ότι είναι καλός; Όχι. Έχει κριθεί ήδη στα πρώτα αιτήματα πληρωμής. Έχει κριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τους ελεγκτικούς της μηχανισμούς, τόσο στην προκαταβολή όσο στην πρώτη πληρωμή. Έχει κριθεί από τη δική μας Ανεξάρτητη Διαχειριστική Αρχή Ελέγχων, την Ε.Δ.ΕΛ.. Και αυτό βρίσκεται υπό συνεχή έλεγχο. Κάθε φορά που γίνεται αίτημα πληρωμής και νωρίτερα ουσιαστικά επιβεβαιώνεται ότι το σύστημα ελέγχου και διαχείρισης που έχουμε πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Και αυτό αφορά κάθε μία χώρα συνεχώς και αδιαλείπτως, αλλά τονίζω ότι έχει ήδη κριθεί ως απολύτως ικανοποιητικό.
Τρία-τέσσερα σημεία λίγο να σας περιγράψω τι είναι αυτό.
Καταρχάς, μια από τις πρώτες κινήσεις είναι ότι συστήθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού που έχω την τιμή και τη χαρά να προΐσταμαι, η οποία έχει τον συντονισμό, κυρίως των επενδυτικών δράσεων. Μια από τις πρώτες μας κινήσεις μέσα στην Ειδική Υπηρεσία είναι να θεσπίσουμε ειδική διακριτή μονάδα σε επίπεδο Διεύθυνσης για τη διαδικασία σχεδιασμού και ελέγχων. Και, μάλιστα, έχουμε αποσπάσει ιδιαιτέρως ικανά, με μεγάλη εμπειρία ελεγκτικών διαδικασιών, στελέχη από το Ελληνικό Δημόσιο, τα οποία έρχονται και προσθέτουν. Να σημειώσω με αυτή την ευκαιρία ότι αυτή τη στιγμή τα στελέχη τα οποία έχουν αποσπαστεί στην ειδική αυτή υπηρεσία ανέρχονται περίπου σε 35 και, πραγματικά, αισθάνομαι μεγάλη χαρά να πω ότι έχουμε καταφέρει να προσελκύσουμε το καλύτερο προσωπικό το οποίο υπάρχει σε διαφόρους τομείς συνδυάζοντας και πολλές διαφορετικές ειδικότητες. Υπάρχει ένας ενθουσιασμός, νέος κόσμος, ο οποίος λειτουργεί με μεγάλη στοχοπροσήλωση και χαρά προσφοράς σε όλους μας πάνω σε αυτό.
Μέσα σε αυτή τη διαδικασία, έχουμε θεσπίσει αναλυτικό οδηγό διαδικασιών. Εκδίδουμε συνεχώς οδηγούς εφαρμογής, τυποποιημένα έντυπα προς τους φορείς. Όλα αυτά σε πλήρη συμφωνία και έγκριση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πληρότητά τους. Επίσης, έχουμε σχεδιάσει και λειτουργούμε ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα, που όλη η καταχώρηση των στοιχείων υπάρχει εκεί. Και, μάλιστα, που έχει μια πολύ μεγάλη αξία: πλήρως συνδεδεμένο με τις αντίστοιχες δράσεις του ΕΣΠΑ, ώστε να μπορεί κανείς άμεσα να δει εάν υπάρχει κίνδυνος διπλής χρηματοδότησης και να έχει μια συνολική εικόνα και όχι μια αποσπασματική. Όλες οι πληρωμές γίνονται ηλεκτρονικά μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος ΠΔΕ με το οποίο είναι συνδεδεμένο το σύστημά μας. Επίσης, με μία ενιαία ταυτοποίηση και γνώση του τι ακριβώς γίνεται. Επίσης, έχουν ενεργοποιηθεί μία σειρά εργαλείων, τα οποία αξιολογούνται και χρησιμοποιούνται από τα στελέχη μας και τους άλλους φορείς προς επίτευξη του ρόλου τους. Χρησιμοποιούμε το εργαλείο εξόρυξης δεδομένων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής “Αράχνη”, το κεντρικό ηλεκτρονικό μητρώο δημοσίων συμβάσεων, το πληροφοριακό σύστημα του ΕΣΠΑ της προηγούμενης, αλλά και της τρέχουσας περιόδου, το μητρώο πραγματικών δικαιούχων.
Τέλος, πολύ σημαντική επιλογή την οποία κάναμε, ήταν να ορίσουμε ποιος είναι ο εθνικός φορέας, ο οποίος δρα σε ένα πρώτο επίπεδο – πάντα το τελικό είναι της Επιτροπής – ελέγχων όλων αυτών που περιγράφω. Γιατί μπορεί να σας ακούγονται ωραία ή όχι, αλλά κάποιος πρέπει πραγματικά να πει ότι αυτά είναι αυτά που χρειάζεστε κι όχι απλώς εσείς τα νομίζετε. Αυτό, λοιπόν, που ενεργοποιήσαμε ως φορέα είναι την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου του Υπουργείου Οικονομικών, την ΕΔΕΛ που για όσους τη γνωρίζετε ή όχι. Είναι ο δημόσιος φορέας ο οποίος χαίρει από τη μεγαλύτερη εκτίμηση, διαχρονικά, τόσο σε εθνικό, αλλά κυρίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για την αξιοπιστία της, το βάθος των ελέγχων που κάνει και την διασφάλιση, τελικώς, όλων των απαιτήσεων που θα πρέπει να έχουν αυτά τα συστήματα. Αυτό δεν ήταν απαιτούμενο. Ήταν μια δική μας επιλογή, να βάλουμε ως όργανο ελέγχου μας, ουσιαστικά, τον πιο αυστηρό κριτή, ο οποίος υπάρχει στο ελληνικό επίπεδο και διαχρονικά έχει χειριστεί πλήθος ευρωπαϊκά προγράμματα. Ξαναλέω: Θα μπορούσαμε να κάνουμε όποια επιλογή κρίναμε ότι θα ήταν αυτή που θα μας ταίριαζε. Επιλέξαμε τον πιο αυστηρό, ακριβώς γιατί θέλουμε να στήσουμε κάτι το οποίο δεν έχει καμία τρύπα και να μας διασφαλίζει, τελικώς, όλους και εν τέλει και τους φορολογούμενους. Δεύτερο επίπεδο: Θεσπίσαμε τη διαδικασία ορκωτών ελεγκτών, οι οποίοι ελέγχουν πριν από την Ε.Δ.ΕΛ. την πλήρωση όλων των οροσήμων με συγκεκριμένο πρότυπο ελέγχου το οποίο συμφωνήσαμε με την ΕΛΤΕ, που είναι η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων και σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Άρα, έχουμε συγκεκριμένο πρότυπο. Όχι κάποιος νομίζει, είδε και είπε “τι ωραία, τι καλά”. Συγκεκριμένο πρότυπο, εγκεκριμένο από την Επιτροπή, εγκεκριμένο από την ΕΛΤΕ, ορκωτών ελεγκτών, οι οποίοι ελέγχουν σε βάθος αυτά τα οποία θα πρέπει να υπάρχουν.
Επίσης, πολύ σημαντικό είναι η διασύνδεσή μας και η στενή συνεργασία με την Κεντρική Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων, άλλο πολύ μεγάλο ζήτημα, τη λεγόμενη ΚΕΜΚΕ του Υπουργείου Οικονομικών, εξίσου υψηλής αναγνωρισιμότητας και φερεγγυότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και στο ελληνικό. Όλες οι δράσεις κρατικών ενισχύσεων φέρνουν και πρέπει να φέρνουν τη σύμφωνη γνώμη της ΚΕΜΚΕ περί της διασφάλισης τήρησης των κανόνων κρατικών ενισχύσεων, ώστε να μη βρεθούμε αργότερα ή νωρίτερα σε φαινόμενα να έχουμε παράτυπες κρατικές ενισχύσεις, οι οποίες θα πρέπει να επιστραφούν. Και, μάλιστα, σε δράσεις οι οποίες ουσιαστικά πρέπει να πάνε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για γνωμοδότηση και έγκριση, πλήρη συνεργασία με την αντίστοιχη DG Comp και μέσω της ΚΕΜΚΕ και μέσω ημών, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι δράσεις οι οποίες ενεργοποιούμε τηρούν τους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων. Κι εδώ να πω ότι χαίρομαι που και στο επίπεδο της DGComp, προφανώς, όπως ισχύει ούτως ή άλλως, ελέγχει. Αλλά εδώ να σημειώσω μία παρέμβαση την οποία νομοθετικά κάναμε, ακριβώς για να διευκολυνθούμε όλοι και με πλήρη διαφάνεια.
Η νομοθετική παρέμβαση που κάναμε είναι ότι οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να προστρέξουν στο Ελεγκτικό Συνέδριο πριν, ουσιαστικά, δημοπρατήσουν, ώστε το Ελεγκτικό Συνέδριο, σε περιπτώσεις σύνθετων δημοπρατήσεων που προβληματίζουν τις αναθέτουσες αρχές, ώστε το Ελεγκτικό Συνέδριο να γνωμοδοτήσει εάν η διαγωνιστική διαδικασία, η οποία ακολουθείται, είναι αυτή που αρμόζει και πρέπει να υπάρχει. Ήδη έχει γίνει εφαρμογή αυτής της πρόβλεψης, ακριβώς αυξάνοντας την ασφάλεια δικαίου, η οποία δημιουργείται στο επίπεδο της αγοράς της διαφάνειας και, εν τέλει, της σωστής υλοποίησης όλων των έργων. Όλες οι πληρωμές οι οποίες γίνονται, ουσιαστικά διενεργούνται από τις λεγόμενες ΓΔΟΥ, τις Γενικές Διευθύνσεις Οικονομικών Υπηρεσιών των Υπουργείων, οι οποίες, ομοίως, έχουν μεγάλη γνώση, μεγάλη τεχνογνωσία και εγγυούνται τη σωστή αξιοποίηση των κονδυλίων παράλληλα με όλους τους ελεγκτικούς μηχανισμούς που περιέγραψα.
Όλο αυτό συνεχώς το παρακολουθούμε, ανατροφοδοτούμε, αλλάζουμε σχεδιασμούς όπου χρειάζονται, δίνουμε εγκυκλίους – κατευθύνσεις προς τους φορείς περαιτέρω να τα εμβαθύνουν και να υλοποιήσουν ακόμη ταχύτερα σε συνεχή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Δεν είναι κάτι το οποίο είναι στατικό. Είναι κάτι το οποίο πρέπει συνεχώς να είμαστε από πάνω του και να το ανατροφοδοτούμε στη βάση της πραγματικότητας. Πολλές εκπαιδεύσεις οι οποίες γίνονται στο επίπεδο των φορέων, προκειμένου να κατανοήσουν αυτό το σύστημα διαχείρισης και ελέγχου που, ξαναλέω, για πολλούς μπορεί να ακούγεται σαν ένα βάσανο, αλλά είναι ένα απαραίτητο βάσανο και μόνο αν το κάνεις και το υιοθετήσεις, μετά μπορείς πραγματικά να επιταχύνεις και τις λοιπές δράσεις σου. Και, τέλος, στελέχη μας μετέχουν σε πλήθος ομάδων εργασιών στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Χαρακτηριστικά αναφέρω στο Expert group της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το συντονισμό και πρόληψη της απάτης, τη λεγόμενη COCOLAF και άλλα αντίστοιχα όργανα μαζί με αντίστοιχα στελέχη άλλων εθνικών αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες υλοποιούν τα Ταμεία Ανάκαμψης σε όλες τις χώρες τους.
Κλείνοντας και σας ευχαριστώ για την ανοχή σας, περιγράφοντας κάτι που, ξαναλέω, μπορεί να ακούγεται λίγο ξύλινο, αλλά πιστέψτε με, έχει πάρα πολύ βάθος και πάρα πολύ ουσία και πάρα πολύ προσπάθεια και χαίρομαι σε αυτό, κλείνοντας δύο σχόλια: Προσωπικά, νιώθω μεγάλη τιμή που βρίσκομαι σε αυτή την ομάδα που βρίσκεται σε αυτό το τραπέζι, αλλά και πολλούς άλλους οι οποίοι συντελούν σε αυτή την προσπάθεια. Έχοντας διατελέσει σχεδόν επί 12 χρόνια συναπτά, Γ.Γ. όλες τις προηγούμενες Κυβερνήσεις, μπορώ να πω -αν μου επιτρέπεται- ότι ίσως για πρώτη φορά βλέπω ένα, και νιώθω ότι έχω συμβάλει, αλλά ας πω τη λέξη βλέπω, ένα σχέδιο το οποίο έχει απόλυτη συνεκτικότητα και, τελικά, επηρεάζει πάρα πολύ σημαντικά την αυριανή μέρα όλων μας. Και το λέω με πλήρη γνώση και περηφάνια που βρίσκομαι σε αυτή την ομάδα κι ευχαριστώ για την τιμή να συμμετέχω σε αυτό. Τέλος, όλο αυτό το πρόγραμμα έχει ένα πολύ βασικό από πίσω του, το οποίο ξεκίνησε από το πώς στήθηκε όλο το πρόγραμμα. Βασίζεται στο αποτέλεσμα. Οι χρηματοδοτήσεις οι οποίες είδατε και βλέπετε ότι έρχονται δεν είναι χρηματοδοτήσεις στη βάση ότι κάναμε δαπάνες, ελέγχθηκαν οι δαπάνες – ωραία, παίρνετε τα αντίστοιχα χρήματα, όπως είναι ο παραδοσιακός τρόπος- αλλά είναι χρηματοδοτήσεις οι οποίες έρχονται στη βάση του αποτελέσματος. Κι αυτό αλλάζει νοοτροπία. Αλλάζει νοοτροπία στο πώς κινείται ο δημόσιος τομέας. Αλλάζει νοοτροπία στο τι πρέπει να επιτύχω. Δεν με νοιάζει σώνει και καλά να απορροφήσω για χάρη της απορρόφησης. Με νοιάζει να επιτύχω τα αποτελέσματα που τελικά έχουν μια επίπτωση στην καθημερινότητα και στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας μας. Αυτή η αλλαγή του μοντέλου, την οποία φέρνει το Ταμείο Ανάκαμψης, πραγματικά μπορεί να μετασχηματίσει έναν συνολικό τρόπο με τον οποίο δημόσια διοίκηση – ιδιωτικός τομέας λειτουργεί και να μας κάνει έτι πιο παραγωγικούς, πιο αποδοτικούς και, εν τέλει, να προσδώσει μια προστιθέμενη αξία στην ελληνική κοινωνία και οικονομία. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Περνάμε στις ερωτήσεις.
ΑΜ. ΚΑΝTZΟΥ: Κύριε Σκυλακάκη, το ότι η Ελλάδα πια είναι στο κλαμπ των πέντε χωρών που έκαναν αίτημα για δεύτερη καταβολή δόσης, σημαίνει ότι θα πάμε έτσι και το επόμενο διάστημα ή μήπως επειδή έχουμε μια αναταραχή στις αγορές ομολόγων κ.τ.λ., ίσως αυτό χαλάσει την πολύ καλή εικόνα και τη θετική εικόνα που έχουμε σ’ αυτό το πεδίο;
Θ. ΣΚΥΛΑΚΑΚΗΣ: Δεν έχει να κάνει με τις αγορές το Ταμείο Ανάκαμψης, παρά μόνο θετικά, δηλαδή εάν το υλοποιείς σωστά και φέρνεις τα χρήματα νωρίτερα, τότε οι αγορές αισθάνονται καλύτερα σε σχέση με την πορεία της χώρας. Όλο το κλειδί είναι η επίτευξη στόχων και οροσήμων. Είπα και στην αρχή ότι η μεγάλη δυσκολία θα είναι στις επόμενες φάσεις, καθώς όλο και περισσότερο, από τα επενδυτικά προγράμματα και τις μεταρρυθμίσεις -που γίνονται σε μεγάλο βαθμό, αν θέλετε, περισσότερο από την πολιτική ηγεσία και τις ομάδες υλοποίησης- πάμε στους διαγωνισμούς, που οι διαγωνισμοί εμπλέκουν το σύνολο της Διοίκησης, όπως ξέρετε. Το σύνολο της Διοίκησης, σε όλα τα δυνατά επίπεδα. Εκεί πέρα θα είναι το μεγάλο στοίχημα. Και αυτό το στοίχημα μπορεί να απαιτεί και καινούργιες παρεμβάσεις και μία πάρα πολύ έντονη παρακολούθηση. Είναι εξουθενωτική η πίεση που πρέπει να αισθάνονται όλοι, με αυτή την έννοια. Αυτή είναι η μεγάλη μας πρόκληση στην επόμενη φάση και βέβαια να μην έχουμε σταμάτημα στην περίοδο που θα έχουμε την εκλογική και τη μετεκλογική περίοδο, διότι πρέπει να ξέρετε ότι ο χρόνος, 31.8.2026, είναι αυτή τη στιγμή που μιλάμε δεδομένος. Συνεπώς, κάθε μέρα που χάνεις για άλλους λόγους, πολιτικούς κ.τ.λ., είναι μία μέρα που δεν αντικαθίσταται.
Ρ. ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ: Η απορία μου σχετίζεται κυρίως με το REPowerEU και την ενσωμάτωσή του στα σχέδια ανάκαμψης. Ήθελα να ρωτήσω, εάν γνωρίζετε ή αν έχετε κάτι νεότερο, σχετικά με την εφαρμογή του; Την πρόταση την ξέρουμε, αλλά η εφαρμογή του ουσιαστικά δεν έχει προχωρήσει. Και αν πιστεύετε ότι αυτό μπορεί να ξεκινήσει μέχρι το τέλος του χρόνου;
Θ. ΣΚΥΛΑΚΑΚΗΣ: Κοιτάξτε, εάν δεν βγει ο Κανονισμός, δεν μπορεί να ξεκινήσει. Είναι τόσο απλό. Και τον Κανονισμό δεν τον αποφασίζουμε εμείς. Σε κάθε περίπτωση, το REPowerEU θα συνδεθεί και με την αναθεώρηση, η οποία πρέπει να γίνει -θα είναι μια δύσκολη άσκηση η αναθεώρηση. Η Επιτροπή θέλει την ελάχιστη δυνατή αναθεώρηση των σχεδίων. Συνεπώς, πρέπει, πολύ ισχυρά, να στοιχειοθετήσεις τις όποιες αλλαγές και να τις στοιχειοθετήσεις με βάση τα νέα δεδομένα της ενεργειακής κρίσης, τα νέα δεδομένα του πληθωρισμού, που είναι πραγματικά δεδομένα και ό,τι τυχόν άλλο έχει αλλάξει και αφορά αλλαγή συνθηκών. Το ότι δεν τα καταφέρνω, δεν είναι καλή αιτιολογία για να αναθεωρήσεις τους σχετικούς στόχους. Είναι ένα πολύ σκληρό Πρόγραμμα.
ΔΗΜ. ΠΕΦΑΝΗΣ: Δύο ερωτήσεις, η πρώτη αφορά τη διαδικασία αναθεώρησης εντός του 2023 και σχετικά με αυτό που είπε και πριν από λίγο ο κύριος Υπουργός, αν αναμένουμε κάποια σχετική αναθεώρηση, ως προς τον πυλώνα της Πράσινης Μετάβασης, είτε έναντι άλλων πυλώνων, είτε αξιοποιώντας διαθέσιμους πόρους από άλλα προγράμματα, άλλων χωρών, που δεν θα έχουν διατεθεί μέχρι τότε και η δεύτερη ερώτηση έχει να κάνει με το δανειακό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης. Και ήθελα να ρωτήσω κατά πόσον επηρεάζει το κόστος δανεισμού η πρόσφατη αύξηση των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας; Ήτοι, το 0,35 πού θα καταλήξει μέσα στους επόμενους μήνες ―κρατήστε το 0,90 το μεσοσταθμικό― και αν εκτιμάτε ότι σ’ αυτά τα νέα νούμερα, θα παραμένει να είναι ένα δελεαστικό πρόγραμμα για τις επιχειρήσεις, ώστε να το επιλέξουν για δανεισμό;
Θ. ΣΚΥΛΑΚΑΚΗΣ: Στη δεύτερη ερώτηση, την απάντηση θα την πάρετε τις επόμενες δέκα μέρες, θα παραμείνει δελεαστικό, αλλά με αυξημένα επιτόκια. Το πρώτο, νομίζω, το καλύψαμε ήδη.
